Vanochtend vroeg werd ik gebeld door Marian, de dochter van meneer de Bruyn. Vader was plotseling overleden en of wij de uitvaart konden verzorgen. Ik noteer de naam en adresgegevens en spreek met haar om 9.30 uur af. Op weg in de auto realiseer ik mij dat ik geheel blanco ben. Geen voorinformatie, behalve het feit dat meneer is overleden.
Dit gebeurt ons vaak als uitvaartbegeleidster, ergens blanco naar binnenstappen. Ik bel aan en stap binnen. Ik proef de sfeer van dit huis en neem de ruimte waar ik ben onbevangen waar. Een kleine woning met stapels kranten, een pijp en tabak en talloze foto’s van dieren aan de muur. In gesprek met Marian wordt duidelijk dat vader die ochtend haar nog gebeld heeft, hij voelde zich niet lekker. Een uur later is hij overleden. Haar vader was 20 jaar geleden gescheiden en woonde sinds die tijd enigszins als kluizenaar. Of beter gezegd als natuurmens. Haar moeder verhuisde naar het zuiden van het land, er was geen contact meer tussen haar ouders. Ook Marian had weinig contact met haar moeder. Haar vader die op een half uur afstand woonde zag ze een paar keer per maand.
Vanochtend vond ze haar vader beneden op de bank, het leek er even op dat hij gewoon in slaap was gevallen. Ze belde de dokterswacht en daarna nam ze contact op met ons.
Marian is langzaam wat bekomen van de schrik, ze zet koffie voor ons. Ja, vader moet hier thuis blijven, dit is zijn plek. Geen poespas, geen franje. Samen verzorgen wij zijn lichaam en kleden wij hem, in zijn werkbroek en sweater. Vader had geen grote vriendenkring, hij had goed contact met de buren. Het afscheid zou eenvoudig zijn.
Samen met Marian bespreek ik het afscheid. Stap voor stap, zij heeft nooit met haar vader over zijn levenseinde gesproken. Hij was immers een gezonde man. Ik vraag haar naar herinneringen aan haar vader en zij beschrijft hoe ze vaak met haar vader de natuur in ging. Samen wandelen in de bosrijke omgeving achter het huis, kijken naar vogels. Vader maakte foto’s en thuisgekomen noemde hij nogmaals alle namen van deze vogels.
Al pratend ontstaat het idee voor het afscheid: thuis opbaren in een eenvoudige houten kist, een klein samenzijn in de kapschuur van de natuurbegraafplaats en daarna begraven. Eenvoudig en naturel, dat paste zo bij hem.
De eerste stappen zijn genomen, langzaam vindt de invulling van het afscheid plaats. Stap voor stap. Ik rijd terug, de blanco ochtend groeit gestaag tot een idee voor een eenvoudig en natuurlijk afscheid. Morgen praten we verder.
Wij merken dat er met een blanco begin van alles mogelijk is. Wij luisteren, nemen waar, houden rekening met het budget en komen samen met nabestaanden tot een bij hen passend afscheid.
Er wordt nogal eens gesuggereerd dat je alles moet vastleggen. De vraag is of dit wel zo handig is.